گاز گرفتن چرا اتفاق می افتد و در مورد آن چه باید کرد؟

چرا کودکان گاز می گیرند؟

شنیدن اینکه کودک شما کودک دیگری را گاز گرفته است، یا احساس اینکه دندانه هایش در شما فرو می روند، می تواند تکان دهنده باشد. اما این رفتار به هیچ وجه غیرعادی نیست. در زمانی که کودکان در این سن هستند، اکثر آن ها حداقل یک بار کسی را گاز گرفته اند و یا توسط کودک دیگری گاز گرفته شده اند. بچه ها هر چه بزرگ تر می شوند دفعات کمتری گاز می گیرند و می توانند در مورد احساسات خود صحبت کنند، اما در این سن در شرایطی که تعداد زیادی کودک در یک مکان باشند گاز گرفتن معمول است.

بچه ها ممکن است وقتی ترس، عصبانیت یا ناامیدی بر آن ها غلبه می کند، گاز بگیرند. یا ممکن است به این دلیل که کسی آن ها را گاز گرفته است گازش بگیرند. کودکان 3 تا 4 ساله در صورت نزاع یا ترس از صدمه دیدن، معمولاً هنگام دعوا گاز می گیرند.

کنار آمدن با یک تغییر اساسی، مانند یک نوزاد جدید در خانواده یا یک خانه جدید، می تواند باعث ناراحتی عاطفی شود که منجر به رفتار پرخاشگرانه می شود. و بعضی اوقات کودکان تنها برای دیدن اثری که به جای می گذارد، از روی هیجان زدگی تحریک بیش از حد، یا از روی ابراز محبت به روش نادرست، گاز می گیرند.

با این وجود، دانستن اینکه گاز گرفتن معمول است، شنیدن اینکه کودک شما کودک دیگری را گاز گرفته یا توسط دیگری گاز گرفته شده، را آسان نمی کند. نه تنها خودتان ممکن است از اینکه فهمیده اید فرزندتان کسی راگاز گرفته است ناراحت باشید، بلکه والدین دیگر نیز ممکن است درمورد این اتفاق خشمگین باشند. کودک شما ممکن است دیگر در جاهایی مثل مهد کودک یا گروه بازی با آغوش باز پذیرفته نشود.

مهم ترین نکته ای که باید بخاطر بسپارید این است که کودکان نمی خواهند به دیگران حمله کنند. آن ها ترجیح می دهند با دوستان خود بازی کنند، کاوش کنند و لذت ببرند. درک اینکه چه چیزی پشت گاز گرفتن است، اولین قدم برای متوقف کردن کودک است.

جانیس کیسر، مربی فرزندپروری و از نویسندگان کتاب تبدیل شدن به والدینی که می خواهید باشید می گوید: “به شرایطی که فرزندتان در آن قرار دارد فکر کنید. هدف شما فقط جلوگیری از این رفتار نیست بلکه کمک به رشد کودکتان است.”

وقتی گاز گرفتن در رفتار کودک مشاهده شد، چه باید کرد؟

از ایمن بودن هر دو کودک اطمینان حاصل کنید. ابتدا كودكان را از هم جدا كنید و اطمینان حاصل كنید كه آن ها به اندازه ای از هم دور باشند که نتوانند گاز بگیرند.

آرام باشید، حد و مرزها را تعیین کنید، و سرزنش و مجازات نکنید. به زبان ساده و مستقیم به فرزندتان بگویید که گاز گرفتن‌ درد دارد و اجازه این کار را ندارد. اگرچه ممکن است وسوسه شوید که جدیت این عمل فرزندتان را به او نشان دهید، مجازات های سخت مانند  گاز گرفتن کودک در واقع احتمال تکرار این عمل را در کودکان پیش دبستانی افزایش می دهد. متخصصان گمان می كنند كه چنین مجازاتی باعث عصبانیت و خشم می شود كه با گذشت زمان، می تواند حتی موجب سرکشی بیشتر کودک شود.

به هر دو کودک کمک کنید. هم کودکی که گاز گرفته شده و هم کودک حمله کننده به کمک شما نیاز دارند. ابتدا باید آسیب را بررسی کنید و شاید نیاز باشد برخی اقدامات پزشکی همراه با مهربانی زیاد و مراقبت را ارائه دهید.

اما از کودکی که گاز گرفته است غافل نشوید. ممکن است طوری رفتار کند که انگار برایش اهمیتی ندارد، یا مثل اینکه از میزان دردی که ایجاد کرده است آگاه نیست. کودکی که تازه شخصی را آزار داده است، بسیار خونسرد به نظر می رسد. اما احتمالا می داند چه کاری انجام داده است.

نشان دادن مهربانی و دلسوزی به او کمک می کند تا به اندازه کافی احساس راحتی کند تا احساسات خود را بیان کند، چه در مورد گاز گرفتن و چه در مورد آنچه که در وهله اول برایش ناامید کننده یا طاقت فرسا بوده است.

کودک خود را تشویق کنید وقتی ناراحت است به سراغ شما بیاید. ممکن است نتوانید در سخت ترین شرایطش، مثلاً در مهدکودک یا پیش دبستانی، با او باشید، اما او باید یاد بگیرد که می تواند از شما یا یک بزرگسال دیگر کمک بخواهد.

به او پیشنهاد کنید که وقتی شرایط سختی دارد به سراغ شما بیاید و سپس تمام توجه خود را به او نشان دهید. صمیمیتش هنگام با هم بودن را به عنوان تضمینی در برابر اعمال پرخاشگرانه اش در هنگامی که کنارتان نیست در نظر بگیرید.

در مورد آنچه اتفاق افتاده صحبت کنید. وقتی هر دو به آرامش رسیدید، لحظه ای آرام را انتخاب کنید و از او بپرسید: “چگونه می توانی کسی را متوجه عصبانیتت کنی بدون اینکه به او آسیب برسانی؟” و “وقتی طرز رفتار بقیه بچه ها با خودت را دوست نداری چگونه می توانی از یک بزرگسال کمک بخواهی؟”

برای برطرف کردن این شرایط چند نقش آفرینی ساده انجام دهید.  او ممکن است عبارت هایی را که بعدا می تواند استفاده کند انتخاب کند. بسیاری از کودکان یکبار گاز می گیرند، با کمک والدین خودشان را کنترل می کنند و دیگر هرگز این کار را انجام نمی دهند.

چگونه می توان از گاز گرفتن کودکان جلوگیری کرد؟

به این فکر کنید که فرزندتان چه زمانی و چرا گاز می گیرد. آیا در یک گروه بازی است که کودک دیگری چیزی را که او می خواهد با آن بازی کند، برمی دارد؟ وقتی بچه های دیگر او را اذیت می کنند؟ آیا وقتی که شما نوزاد جدیدتان را شیر می دهید سعی می کند شما را گاز بگیرد؟

معلم فرزندتان هم ممکن است سرنخ هایی در مورد آنچه او را به شدت عصبی می کند داشته باشد. بعد از مدتی، احتمالاً می توانید پیش بینی کنید که چه موقع کودک شما ممکن است از کوره در رود و آماده پادرمیانی باشید.

کودک خود را به دقت نظارت کنید. علائم هشدار دهنده، مانند گریه، فریاد زدن، پا به زمین کوبیدن، حمله ناگهانی، اغلب قبل از گاز گرفتن رخ می دهند. اگر گاز می گیرد، روی او نظارت داشته باشید و قبل از اینکه دوباره این کار را انجام دهد وارد عمل شوید.

توجه فرزندتان را به چیز دیگری معطوف کنید. اگر احساسات کودکتان در شرف فوران است و نگران هستید که آماده گاز گرفتن باشد، توجه او را به سمت فعالیت دیگری مانند نقاشی یا بازی معطوف کنید.

قبل از اینکه دوباره گاز بگیرد جلوی او را بگیرید. اگر به نظر می رسد کودکتان دوباره برای گاز گرفتن آماده می شود، از لحاظ فیزیکی به او نزدیک شوید و با آرامش از فرو رفتن دندان هایش در هدف جلوگیری کنید. ممکن است جمله ای بگویید، “من نمی توانم اجازه دهم رامونا را اذیت کنی”، یا “اوه، فکر نمی کنم که من آن دندان ها را نزدیک تر بخواهم”، به آرامی اما محکم پیشانی او را چند اینچ از شانه خود دور نگه ندارید یا دستتان را به صورت خمیده به آرامی روی دهانش بگذارید.

اگر او به هر حال شما را گاز گرفت یا همچنان به گاز گرفتن کودک دیگری ادامه داد، احتمالاً ایده خوبی است که او را از آن شرایط دور کنید، جلسه بازی را تمام کنید یا او را در وقفه تنبیهی قرار دهید.

با او مهربان و بامحبت رفتار کنید. ممکن است مانع شدن از گاز گرفتن او سخت باشد، ممکن است خودتان احساسی باشید یا فشار زیادی برای فریاد کشیدن یا مانع شدن او با زور احساس کنید. اما اگر می توانید هنگام مهار کردنش به خاطر بیاورید که چقدر او را دوست دارید، ممکن است به اندازه کافی برای نشان دادن احساس ناراحتی و عصبانیتش به شما احساس امنیت کند.

کیسر می گوید: “اینکه طرف فرزندتان باشید و به یاد داشته باشید که او هر لحظه بهترین عملکرد را انجام می دهد، کمک می کند.” ممکن است بتواند احساسات خود را با کلمات به شما بگوید یا شاید این طور نباشد، اما واقعاً اهمیتی ندارد. ممکن است قبل از اینکه بتواند جلوی گاز گرفتن خود را بگیرد، مجبور شوید چندین بار با این روش پادرمیانی کنید.

از تقویت مثبت استفاده کنید. بیشتر کودکان در این سن معمولاً با بچه های دیگر همکاری می کنند و بسیار علاقه مند به ایجاد دوستی های جدید هستند. گاز گرفتن معمولاً در حدود 3 سالگی هنگامی که مهارت های اجتماعی و زبانی کودک رشد می کند، به تدریج کاهش می یابد.

كودكان در این سن می توانند احساسات خود را ابراز كنند، به اشتراک بگذارند و عقاید بچه های دیگر را درك كنند. با تحسین رفتارهای خوبی که به او کمک می کند دوستان جدیدی پیدا کرده و آن ها را حفظ کند، به هوش احساسی در حال رشد کودک خود کمک کنید.

در زمان های بازی با بچه ها با او بروید. ممکن است لازم باشد که در روزهای بازی همراه کودک خود بروید تا مشکل گاز گرفتن برطرف شود یا حداقل زودتر از موعد به والدین دیگر هشدار دهید و نکاتی در مورد بهترین رفتار با فرزندتان به آن ها بدهید. اگر فکر می کنید که آن ها قادر نخواهند بود شرایط را به طور آرام و محبت آمیز اداره کنند، احتمالاً بهترین کار این است که زمان بازی را عقب بیندازید.

هرگز کودک خود را از روی تلافی گاز نگیرید. بعضی از والدین فکر می کنند این تاکتیک به فرزندشان می فهماند که گاز گرفتن دردناک است. اما آنچه واقعاً انجام می شود نشان دادن راه اشتباه برای مقابله با پرخاشگری به فرزندتان است، یعنی در تلافی پرخاشگر شو. حتی “گاز گرفتن های محبت آمیز” والدین نیز می تواند در گاز گرفتن کودک نقش داشته باشد، بنابراین هرگز کودک خود را حتی از روی شوخی گاز نگیرید.

گاز گرفتن را توضیح دهید. در مورد گاز گرفتن صحبت کنید، اما موعظه نکنید، یا یک بازی ساده انجام دهید. از کودک خود بخواهید برخی از غذاهایی را که دوست دارد گاز بگیرد به شما بگوید. یا اشیا روزمره (کیک فنجانی، میز، موز) را نام ببرید و از او سؤال کنید که آیا گاز گرفتن این ها اشکالی ندارد. می توانید به تدریج چیزهای احمقانه (ماشین، جارو برقی، کفش های پدر) را نام ببرید و هر دوی شما در این مورد بخندید.

با معلم فرزند خود صحبت کنید. سعی کنید در مورد محیط مهد کودک و پیش دبستانی فرزند خود بیشتر بدانید. آیا معلم تلاشی برای مداخله در رفتارهای پرخاشگرانه، چه گاز گرفتن، مشت زدن یا اذیت مداوم، انجام می دهد؟ شما می خواهید مطمئن باشید که کودک خود را در وسط یک مکان پر هرج و مرج که همه کودکان به حال خودشان گذاشته شده اند، رها نکرده اید.

اگر راضی هستید که معلم شرایط را تحت کنترل دارد، از او بپرسید که چگونه مشکل گاز گرفتن را حل می کند. معلمان با سابقه معمولاً برخی روش های مبتکرانه برای مقابله با مشکلات رفتاری رایج دارند. این همچنین فرصتی است برای فهمیدن اینکه آیا واکنش های او در برابر گاز گرفتن بیشتر از اینکه فایده داشته باشد آسیب می رساند یا نه.

جایگزینی برای گاز گرفتن به او بدهید. برخی از پیش دبستانی ها کاسه ای سیب دم دست نگه می دارند و به کودکی که گاز می گیرد سیب می دهند. اگر کودک فقط هوس کرده دندان های خود را در چیزی فرو کند، سیب گزینه خوب و رضایت بخشی است!