در این مقاله خواهید خواند :
آیا هنگام خروج از اتاق، کودک نوپایتان گریه می‌کند یا به شما می‌چسبد؟ ممکن است اضطراب جدایی داشته باشد. بیاموزید که چگونه علائم را شناسایی کرده و به کودکتان کمک کنید تا بدون شما هم احساس راحتی کند.
اگر لحظه‌ی خداحافظی شما از کودکتان پر از جیغ و اشک باشد، احتمالا کودک شما دچار اضطراب جدایی است. دکتر فرن والفیش، روانشناس و نویسنده کتاب والدین خودآگاه توضیح می‌دهد: “کودکان با شروع راه رفتن، استقلال خود را اعلام می‌کنند و از والدین خود دور می شوند؛ اما آماده جدایی کامل نیستند.” هنگامی که کودکان نوپا از شما دور هستند، احتمالا به شدت برای برگشتن به کنارتان احساس نیاز کنند، زیرا خواستار انس و امنیتی هستند که برایشان فراهم می‌کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اضطراب جدایی در کودکان نوپا و نکاتی برای کاهش نگرانی در مواقعی که از خانه می‌روید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
اضطراب جدایی چیست؟
خداحافظی می‌تواند سخت باشد؛ خواه کودک خود را به مهد تحویل دهید یا در خانه و با مادربزرگ تنهایش بگذارید. اکنون کودک نوپای شما اصل پایداری اشیاء را درک می‌کند، این باور که وقتی چیزی قابل دیدن یا شنیدن نیست (حتی پدر و مادر) هم چنان وجود دارد. اما کودکان نوپا هنوز نمی‌توانند مفهوم زمان را درک کنند. اگر آن‌ها را در اتاق خواب برای چند دقیقه یا با پرستارشان برای چند ساعت تنها بگذارید زمان را به یک اندازه احساس می‌کنند. از آنجا که کودکان نوپا بقای خود را وابسته به یک پرستار که نزدیک به آن‌ها باشد می‌دانند، این واقعیت می‌تواند ترسناک باشد!
میراندا گودمن ویلسون، استادیار روانشناسی در کالج اکرد در سن پترزبورگ در فلوریدا، می‌گوید: “بر خلاف انتظار، اضطراب می‌تواند نشانه‌ای از افزایش استقلال کودک باشد. کودکان نظر خود را در مورد اوضاع دارند، والدین نباید آن‌ها را ترک کنند و خواهان کنترل آن هستند.”
چه چیزی اضطراب جدایی را در نوپایان ایجاد می‌کند؟
سناریوهای زیر ممکن است باعث ایجاد اضطراب جدایی در کودکان و نوپایان شود.
خداحافظی کردن: دکتر والفیش می‌گوید: کودکان نوپا در تلاش هستند تا تسلط بیشتری بر بدن خود داشته باشند (دویدن و تغذیه مستقل را در نظر بگیرید) و هر چالش جدیدی که با آن روبرو هستند، می‌تواند باعث استرس شود. در نتیجه، از دور بودن از والدین خود احساس ناامنی و سردرگمی می‌کنند. کودکان نوپا نیاز دارند تا مطمئن شوند که همیشه وقتی ترکشان می‌کنید، برمی‌گردید.
اجتماعات بزرگ: رفتن به جمع‌های شلوغ می‌تواند برای کودک نوپایتان به خصوص وقتی که ممکن است از گم کردن شما در میان جمعیت بترسد، اضطراب‌آور باشد.
خوابیدن: اینکه شب‌ها و یا برای چرت روزانه کودک نوپایتان را در اتاقش تنها بگذارید، می‌تواند اضطراب ایجاد کند؛ زیرا این طولانی‌ترین زمان تنها بودن است که او مرتباً تجربه می کند.
علائم اضطراب جدایی
دکتر ارین بوید-سویسون، استادیار رشد انسانی در کالج مسیحا در گرانتام در شهر پنسیلوانیا می‌گوید: “اضطراب جدایی معمولا بین 8 تا 18 ماهگی رایج‌تر است.”
علائم معمولاً از زمان ترک پرستار شروع می‌شود. بچه‌ها ممکن است محکم به شما بچسبند، گریه و زاری و بدخلقی کنند یا در مقابل سایر پرستاران مقاومت نشان دهند؛ تا والدین را ترغیب به ماندن کنند. کودکان وقتی که والدین در اتاق دیگری هستند، یا برای خواب در اتاق تنها مانده و یا در مهد کودک به سر می‌برند، ممکن است علائمی از ترس و بی‌قراری نشان دهند.
معمولاً هنگامی که پرستار یا والدین کودک از میدان دید خارج می شوند، طغیان‌ها فروکش می‌کند. دکتر بوید سویسون می گوید: “این اضطراب برای این است تا کودک مراقبش که منبع عشق و ایمنی اوست را نزدیک خود نگه دارد.”
آیا کودکان نوپا بر اضطراب جدایی غلبه می‌کنند؟
اضطراب جدایی با افزایش سن کودک کاهش می‌یابد، اما ممکن است احساسات مشابهی به دلایل دیگر برای مدت کوتاهی بازگردد. دکتر بوید سویسون می‌گوید: “هنگامی که نوپایان بزرگتر یا کودکان در سنین پیش از دبستان مریض شوند یا استرس داشته باشند، اضطراب جدایی می‌تواند دوباره اوج بگیرد. اکثر کودکان 2 ساله که مدتی در مهد کودک بوده‌اند، اغلب مواقع مشکلی با ترک والدینشان نداشتند. با این وجود، در آغاز دوره‌ی بیماری یا تحت استرس، چسبیدن به والدینشان هنگامی که بخواهند از آن‌ها جدا شوند غیر عادی نیست!”
مطمئن باشید که این رفتار بخشی طبیعی از رشد است و با گذشت زمان از بین می‌رود. هر کودکی منحصر به فرد است و هیچ زمان مشخصی برای ظهور یا از بین رفتن اضطراب جدایی وجود ندارد. حتی ممکن است چند ماه طول بکشد تا اضطراب کودک از بین برود، بنابراین برای دوباره عود کردن آن آماده باشید، به خصوص هنگامی که روال عادی روزانه به دلیل تعطیلات، بیماری یا جابجایی تغییر می‌کند.
چه زمانی باید نگران باشم؟
اگر چه ممکن است شنیدن گریه کودک دشوار باشد اما به یاد داشته باشید که اضطراب جدایی جنبه مثبتی دارد: این نشان می‌دهد که یک دلبستگی سالم، پرستار و کودک را به هم پیوند داده است.
دکتر جولیا اف هبرل، دانشیار روانشناسی در کالج آلبرایت در ردینگ در پنسیلوانیا می‌گوید: “باید کودک خود را زیر نظر بگیرید تا از شدت اضطراب جدایی او آگاه شوید.” دکتر هبرل توصیه می‌کند که وضعیت پیرامون احساسات کودک خود را تجزیه و تحلیل کنید. آیا در زمینه مراقبت از کودک مشکلی از قبیل اختلافات والدین، طلاق و یا مشکلی وجود دارد؟ در این صورت، علائم اضطراب جدایی ممکن است تقویت شود. اگر کودک نوپایی علائمی بیش از حد مانند حالت تهوع یا نگرانی بی وقفه را نشان می‌دهد، با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.
چگونه می‌توان اختلال اضطراب جدایی را کنترل کرد.
اضطراب جدایی در کودکان نوپا ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد، اما کارهای زیادی وجود دارند که می‌توانید برای تسکین علائم انجام دهید. برای کمک به رفع نگرانی‌های فرزندتان، این نکات را رعایت کنید:
خداحافظی خود را مختصر بیان کنید. هر وقت که از فرزندتان جدا شدید، او را آگاه کنید که یک مراقب به زودی از راه می رسد یا اینکه قرار است او را برسانید و سپس خداحافظی خود را کوتاه و مختصر انجام دهید. وینسنت بارون، دکترای روانشناسی کودک در مجموعه بیمارستان‌ها و کلینیک‌های مرسی کودکان، در کانزاس سیتی در میسوری می‌گوید: “اگر رفتار شما مضطرب‌کننده باشد و یا همواره برای یکبار دیگر در آغوش گرفتن فرزندتان به سمتش برگردید، او فکر خواهد کرد که حتما اتفاق نگران‌کننده ای در حال وقوع است.” (از دزدکی رفتن نیز خودداری کنید، زیرا احتمال اینکه بدون اطلاع قبلی فرزندتان ناپدید شوید باعث نگرانی او می‌شود – و ممکن است بیشتر از قبل به شما بچسبد.) سعی کنید به او بفهمانید که مدت زمان جدایی موقتی بوده و دلیلی برای ترس نیست.
مراسمی برای جدا شدن داشته باشید. این کار می تواند به ایجاد یک روال عادی بسیار مختصر برای این روند کمک کند. ممکن است بگویید: “مامان بعد از کارش بر می‌گردد کنارت. دوستت دارم.” سپس فرزند خود را در آغوش بگیرید و آن جا را ترک کنید. اگر همیشه با روش یکسانی خداحافظی کنید، به کودکتان این امکان را می‌دهید تا یک الگوی همیشگی را به خاطر بسپارد و دیگر نگران نشود
فعالیتی را آماده کنید. از پرستار فرزندتان یا معلم مهد کودک بخواهید به محض تحویل کودک، فعالیتی را آماده کند. الیزابت پنتلی، نویسنده کتاب راه حل اضطراب جدایی بدون گریه، خاطرنشان می‌کند که مشغول کردن فرزند به یک بازی گروهی یا یک اسباب‌بازی جدید ذهن او را از رفتن شما دور می‌کند.
اضطراب او را نادیده نگیرید. دونا هالورن، مالک شرکت BabyGroup در سانتا مونیکای کالیفرنیا می‌گوید: سعی کنید اضطراب جدایی کودک نوپای خود را تأیید کنید. می‌توانید بگویید: “می‌دانم که واقعاً با مادربزرگ اوقات خوبی را خواهی گذراند، اما اشکالی ندارد اگر دلت برایم تنگ شود. می‌توانی به مادربزرگ بگویی که دلت برای مادر تنگ شده، و مطمئنم که مادربزرگ خیلی محکم تو را در آغوش خواهد گرفت.”
در دورهمی های شلوغ به فرزند خود توجه کنید. وقتی به مکان شلوغی می‌روید، کودک نوپایتان را مجبور نکنید بدون حضورتان با دیگران تعامل کند. در عوض، منتظر بمانید تا خودش به دیگران علاقه‌مند شود؛ اما اگر اجازه داد شخصی او را سرگرم کند، از میدان دید او دور و ناپدید نشوید. پانتلی می گوید: “ممکن است آغوش فرد دیگری را بپذیرد، اما تنها چند دقیقه بعد تصمیم یگیرد که طاقتش را ندارد.” آماده باشید تا در مواقع ناراحتی او را در آغوش بگیرید. فشار آوردن به فرزند بیشتر از ظرفیتش اوضاع را برای ملاقات‌های بعدی دشوارتر خواهد کرد و در انتها اگر مجبور شدید تمام مدت را در کنار نوپای خود بگذرانید، استرس نداشته باشید. دکتر والفیش اطمینان می‌دهد: “با این کار مانع توانایی‌های او نمی‌شوید؛ بلکه از او پشتیبانی می‌کنید. این کار کمک می‌کند تا در آینده در محیط‌های اجتماعی احساس راحتی کند.”
یک روال آرام برای زمان خواب کودک ایجاد کنید. برای قبل از خواب برنامه‌ی آرامش‌بخشی را در نظر بگیرید، مثلا حمامی و پس از آن داستان یا موسیقی. این کار به کودک کمک می کند تا بپذیرد که زمان خواب (و زمان تنهایی) فرا رسیده است. هم چنین کودک خود را عاشقانه به آغوش بکشید و موسیقی‌های آرامش بخش مانند یک سی‌دی از صدای امواج اقیانوس را برای او پخش کنید. پنتلی می‌گوید، این کار باعث می‌شود تا سکوت اتاقش در غیاب شما کمتر مشهود باشد.
بعد از چرت زدن به او استقلال دهید. اگر بعد از یک چرت کوتاه از خواب بیدار شده و با خوشحالی در گهواره خود بازی می‌کند، برای در آغوش گرفتنش عجله نکنید. پانتلی می‌گوید: “اجازه دهید فرزندتان این فرصت را داشته باشد تا تنها بودن و به تنهایی خوش گذراندن را تجربه کند.” درک این واقعیت که با تنها بودن راحت است، اعتماد به نفس و استقلال او را تقویت کرده و همچنین به او کمک می‌کند تا در آینده هنگام تنهایی احساس امنیت بیشتری داشته باشد.