در این مقاله خواهید خواند :
مشغول کردن کودکتان در بازی های حسی او را برای زندگی پیش رویش آماده می کند. بیایید فواید بازی های حسی و نقش آن ها در رشد مغز را مرور کنیم. راه ها و روش های ایجاد فعالیت های حسی آسان برای کودکانتان را در زیر مطالعه کنید.
فهرست مطالب
- این حواس کدامند
- بازی های حسی چه بازی هایی هستند
- چرا بازی های حسی برای رشد مغز مهم هستند
- فواید بازی های حسی
- ایده های بازی و فعالیت های حسی
مغز ما از تریلیون ها سلول مغزی به نام نورون ساخته شده است و رابط بین آن ها سیناپس نامیده می شود. سرعت رشد مغز کودک در سه سال اول زندگی بالاست. نوزاد با حدود 50 تریلیون سیناپس به دنیا می آید اما در سه سالگی این میزان به 1000 تریلیون افزایش می یابد. خب والدین چگونه می توانند از رشد سالم مغز در کودکانشان اطمینان حاصل کنند؟
این حواس کدامند؟
حواس به راه های مختلفی اطلاق می شود که دنیا را با آن ها درک می کنیم. حواس زیادی هستند که مغز ما برای کمک به فعالیت در محیط اطراف، از آن ها استفاده می کنند. پنج حس رایج و شناخته شده عبارتند از حس چشایی، بویایی، بینایی، لامسه و شنوایی.
بازی های حسی چه بازی هایی هستند؟
بازی های حسی به بازی هایی گفته می شوند که حواس کودکان را تحریک می کنند. بیش تر بازی های حسی بر تحریک حس لامسه، بینایی و شنوایی تمرکز دارند چون بیش تر در دسترس هستند. فعالیت هایی که می توانند تجربه های حسی را فراهم آورند برای تحریک سایر حواس نیز مهم هستند هر چند در گفتگو های مردم کم تر از آن ها صحبت به میان می آید.
چرا بازی های حسی برای رشد مغز مهم هستند؟
بازی های حسی برای رشد مغز مهم هستند چون تحریک حسی برای رشد مغز نوزاد ضروری است. این بازی ها می توانند سیناپس های مرتبط با حواس و کارکردشان را تقویت کنند. سیناپس ها در مغز بر اساس تجربه های زندگی کم یا زیاد می شوند. به این عمل شکل پذیری (عصبی) متکی بر تجربه گفته می شود. شکل پذیری عصبی یعنی توانایی مغز در تغییر باریک راه ها یا سیناپس ها جهت سیم کشی مجدد مغز.
قرار دادن کودک در معرض تجارب متنوع حسی برای مغز جوان جهت پرورش مناسب قابلیت های پردازش حسی لازم و ضروری است. بیش تر این حواس به نحوی بهینه (اگر فقط این نباشد) طی برهه ای از زمان به نام دوران حیاتی رشد می کنند. بیش تر دوره های حیاتی در نخستین سال های پس از تولد وجود دارند و این نشان دهنده اهمیت ویژه بازی های حسی برای کودکان است.
بازی های حسی نه تنها برای نوزادان و نوپایان که اغلب زمان برای بازی و جستجو در خانه دارند ضروری است بلکه برای پیش دبستانی ها و دبستانی ها هم مهم است. وقتی به کودک شما این امکان داده می شود تا از چند حس خود برای انجام کاری استفاده کند، بیش تر یاد می گیرد و اطلاعاتی بیش تری را به خاطر می سپارد. (این امر با بزرگ تر شدن فرد تغییری نمی کند. حتی بزرگسالان با درگیر کردن چند حس، اطلاعات بیش تری را به خاطر می سپارند!)
فواید بازی های حسی
علاوه بر رشد حواس، فعالیت های حسی برای سایر جنبه های رشد مغز نیز مهم است زیرا بازی کردن، چه حس محور باشد و چه نباشد، برای رشد کودک مفید است. کودکان با بازی کردن خلاق تر می شوند. آن ها همچنین مهارت های زبان شناختی، ذهنی و شناختی، فضایی بصری، اجتماعی و احساسی را با بازی کردن می سازند.
ایده های بازی و فعالیت های حسی
وقت گذاشتن برای کودکتان در هر سنی به منظور شرکت در بازی های حسی برای یادگیری و سلامت بلند مدت وی بسیار لازم و ضروری است. پس چه طور باید بازی های حسی را در زندگی روزمره خودمان بگنجانیم؟ خبر خوش این است که این کار بسیار ساده است. در زیر به برخی از ایده های بازی حسی، مناسب والدین پر مشغله اشاره می کنیم.
- وسایل معمولی خانه را به اسباب بازی های حسی کودک خود تبدیل کنید
احتمالاً کودک خود را دیده اید که با کم ارزش ترین اسباب بازی ها مثل رل دستمال توالت، یک قابلمه و قاشق و یا چند نی بازی می کند. با به کار گرفتن اشیایی که از قبل در خانه دارید، می توانید تجربه های جذاب و شادی را برای خود و کودکتان رقم بزنید. برای مثال آبکش و رشته های ماکارونی (یا پاک کننده لوله) را بردارید و کودکتان را به چالش انداختن رشته ها در سوراخ ها و منافذ دعوت کنید. توجه آن ها به این کار جلب خواهد شد و رشد مهارت های حرکتی پایه علاوه بر مهارت های حل مشکل هنگام شکستن رشته ماکارونی را آغاز می کنند.
- از خمیر بازی و فوندانت برای تقویت مهارت های دستی کودک خود استفاده کنید.
برای کودکان بزرگ ترخمیر بازی و فوندانت روش های بسیار خوبی برای آموزش بازی های حسی و همچنین مهارت هایی مثل پخت کیک است که کودکتان در آینده می تواند از آن ها استفاده کند. از فوندانت می توان در ساخت طرح های زیبا استفاده کرد اما برای کسب نتیجه دلخواه باید صبر و شکیبایی پیشه کرد که هر دوی این ها در تصمیم گیری ها روزمره و زندگی ضروری هستند. از ریخت و پاش و انجام کارها و چیزهای جدید نترسید. این یعنی یادگیری حسی! این کار فرصت خوبی به شما می دهد تا به کودک خود نزدیک شوید و خاطرات شیرینی بسازید که تا ابد ماندگار خواهند شد.
- به کودک خود کمک کنید تا با استفاده از بطری های حسی آرامش بیابد
تعدادی بطری شفاف و پودر رنگ های براق مختلف تهیه کنید. آب گرم را با چسب اداری مخلوط کنید و این ترکیب را به بطری اضافه کنید. آب گرم به حل شدن سریع چسب کمک می کند اما از آب سرد هم می توانید استفاده کنید. سپس پودر رنگ را اضافه کنید، بطری ها را تکان دهید و درب آن ها را ببندید. حالا بطری ها را به کودکتان دهید و بگذارید هر بار که بطری ها را تکان می دهد از جادوی زرق و برق و ته نشینی و شکل گیری یکنواخت رنگ ها، شگفت زده شود.
- مشاهدات حسی انجام دهید
کنجکاوی نسبت به علم را در کودکان پیش دبستانی یا دبستانی با سطل های حسی درس علوم برانگیزید. این ایده در عین سادگی، حواس اصلی بینایی، لمس و بو را با هم ترکیب می کند. طرح کلی درخت را بر روی یک تکه کاغذ رسم کنید و سپس کودکتان را به چالش بکشید که آن را با برگ های تازه یا خشک رنگ کند و با استفاده از چسب آن ها را به طرح درخت وصل کند. برای جذاب کردن این کار،از فرزند خود بخواهید درخت را با برگ هایی که از انواع گیاهان گرفته شده است، رنگ آمیزی کند. این کار، بوها، بافت ها و رنگ های مختلف را معرفی می کند. بسته به سن کودکتان، می توانید از او بخواهید حیواناتی را در اطراف درخت بکشد تا زیستگاهی را ایجاد کند.
- با هم یک تخته یا سطل حسی درست کنید
کودکتان از این برنامه لذت خواهد برد. اشیاء مختلفی را که می تواند حواس را تحریک کند از اطراف خانه جمع آوری کنید (و مطمئن شوید استفاده از آن ها بی خطر است). آن ها را به یک مقوا متصل کنید یا همه را داخل سطل قرار دهید. بگذارید کودکتان بافت را حس کند و با آن ها بازی کند. از کودک خود سؤالات مرتبط با اکتشافات حسی آن ها بپرسید. مکالمه ای را درست کنید که کودکتان را به استفاده از واژه های توصیفی تشویق کند.
برای مثال این سؤالات را بپرسید:
- چه حسی دارد؟
- چه شکلی است؟
- چه بویی دارد؟
- چه صدایی را تولید می کند؟
- چه مزه ای دارد؟
صاف و نرم، لزج، سرد، زیبا – این ها تعداد کمی از صفت های جالبی هستند که کودکتان می تواند از راه بازی کردن با این تخته حسی یاد بگیرد. به کودکتان کمک کنید حواسش را پرورش داده و همزمان مهارت های زبان شناختی خود را نیز تقویت کنید.
نکات پایانی پیرامون بازی های حسی
پس دفعه بعد که دیدید کودکتان با وسایلی چون رل دستمال توالت، قابلمه، نی و اسباب بازی ها بازی می کند، او را تشویق کنید. کودک می تواند از هر چیزی برای جستجوی دنیا استفاده کند. و شما با ترغیب او به دنبال کردن غریزه اش، به تقویت حواسش کمک می کنید.